”Η Ταφή του Παλαμά”
Βασιλείου Σπύρος (Γαλαξίδι 1902 ή 1903 - Αθήνα 1985)Ρεαλισμός με επιρροές από τη βυζαντινή παράδοση και τη λαΪκή τέχνη.
Ιστορικό θέμα. Αντίσταση. Κατοχή.
Ο Βασιλείου δημιουργεί το έργο μιμούμενος την Ταφή του Κόμητος Οργκάθ του Ελ Γκρέκο. Η σύνθεση χωρίζεται σε δύο μέρη ισότιμα, στο μέσο περίπου του έργου, με το κάτω μέρος της να αναφέρεται στο ιστορικό γεγονός και με το ανώτερο να περιγράφει την υποδοχή του Παλαμά, ενδεδυμένου με ποδήρη χιτώνα και ιμάτιο, από αγγέλους στο πάνθεον των ηρώων και των ανθρώπων του πνεύματος της Ελλάδας. Στο κέντρο κάθεται ο Απόλλωνας με τη λύρα, πλαισιωμένος από σημαίνουσες μορφές της ελληνικής ιστορίας. Στα δεξιά του Απόλλωνα διακρίνονται αρχαίες και βιβλικές μορφές, ενώ στα αριστερά μορφές με ένδυση που παραπέμπει στην εποχή της τουρκοκρατίας κι έπειτα. Στο κέντρο του συνόλου αυτού διακρίνεται ο Σολωμός, με μαύρο ολόσωμο ένδυμα και το δεξί χέρι να καταλήγει στην καρδιά. Στο κάτω μέρος, μία μορφή στα δεξιά, κρατά με το δεξί χέρι πλάκα, στην οποία διακρίνεται σταυρός και η επιγραφή κζ (27) Φλεβάρη 1943, και με το αριστερό της χέρι δείχνει προς αυτήν, καλώντας τον θεατή να διαβάσει την επιγραφή. Κάνει έτσι γνωστή την ακριβή ημερομηνία του συμβάντος (θάνατος του Παλαμά). Δίπλα ακριβώς στο φέρετρο του ποιητή, που από την άλλη πλευρά συνοδεύεται από εκπροσώπους της εκκλησίας οι οποίοι κρατούν τα σύμβολα του χριστιανισμού. Μια γυναίκα σκύβει και προσκυνά, ενώ το πλήθος που συμμετέχει στην πομπή είναι μεγάλο. Τα πρόσωπα θυμίζουν μάσκες. Η αλληγορική σύνθεση είναι περισσότερο φωτεινή.